تازه ها
آشنایی با مهپاشی و واژگان مرتبط با آن

در این مقاله به بررسی روشهای مختلف گازدهی، مهپاشی و ریزپاشی با هدف ضدعفونی محیطهای دامپزشکی، مرغداری و انبارهای کشاورزی پرداخته شده است. فومیگیشن بهعنوان یکی از قدیمیترین روشهای گازدهی، با استفاده از بخارات مواد نظیر فرمالین در دمای جوش یا با ترکیب شیمیایی با پرمنگنات، برای نابودی میکروارگانیسمها و آفات کاربرد دارد.
همچنین روشهای مهپاشی سرد و گرم با استفاده از دستگاههایی که قطرات ریز (۵ تا ۵۰ میکرون) تولید میکنند، معرفی شدهاند. در مقابل، دستگاههای سمپاش سنتی با ایجاد قطرات بزرگتر (۱۰۰ تا ۲۰۰ میکرون) اثربخشی کمتری دارند.
مقاله تأکید میکند که آگاهی ناکافی تولیدکنندگان دستگاهها و مواد ضدعفونیکننده نسبت به تنظیم دقیق فرمولاسیون برای این تجهیزات، باعث کاهش بهرهوری در استفاده از آنها در محیطهای بسته میشود. هدف اصلی مقاله، ارتقاء شناخت علمی و فنی از ظرفیتهای روشهای تدخین و پاششی در بهبود بهداشت محیط و کنترل بیماریها در صنایع مرتبط است و بهینه شدن مصرف ضدعفونی کننده ها می باشد.

مه پاشی (Fogging) چیست؟
فومیگیشن Fumigation یکی از اولین کلماتی که تقریباً از سال 1920 میلادی برای عملیات مهپاشی بهکاررفته است که به معنی تدخین یا گاز دهی است. این روش استعمال مواد شیمیایی به صورت گاز به منظور ضدعفونی کردن یا از بین بردن عوامل بیماریزا، حشرات و... است.
- این فرایند درصنعت دامپزشکی مثالی بسیار معروف دارد، ایجاد گاز فرمالین به واسطه گرم کردن فرمالین تا نقطه جوش یا واکنش دادن آن با یک اکسیدکننده مثل پرمنگنات پتاسیم با نسبتهای خاص.
همچنین این روش کاربرد زیادی در از بین بردن قارچها در انبارهای نگهداری میوه دارد که اولین تحقیقات دانشگاهی هم در این زمینه در صنایع کشاورزی برای گازدهی در این بخش انجام گرفته است. در فومیگیشن گاز با گرم کردن ماده مورد نظر و رساندن ماده به نقطه جوش آن به وجود میآید. مهپاشی با استفاده از دستگاههای مهپاش انجام میشود. در واقع دستگاه باعث میشود که محلول از خروجی آن به ذرات فرا ریز (Ultra Low Volume) یا قطرات بسیار ریز تبدیلشده و خارج شود. این دستگاهها که عمدتاً برای ضدعفونی یا سم پاشی کاربرد دارند به واسطه ایجاد قطرات فرا ریز، حجم محلول را از نظر دید انسان شبیه مه در میآورند که حجم این قطرات ۵ الی ۵۰ میکرون است. تحقیقات نشان داده است که قطراتی از ضدعفونیکننده یا سم در این اندازه برای از بین بردن انواع عوامل بیماریزا و حشرات بسیار موثر است؛ همچنین میتوان فرمولی با غلظت ۱۰ الی ۹۰ در صد در این دستگاه از سم یا ضدعفونی کننده با آب یا روغن به دست آورد. شدت جریان خروج قطرات از نازلهای دستگاه ۳۰ لیتر در ساعت است.

دستگاههای اسپری پرفشار سنتی یا به اصطلاح سم پاش کولهای
این دستگاهها قطراتی نسبتا بزرگتر در حدود ۱۰۰ الی ۲۰۰ میکرون ایجاد میکنند. این قطرات کل سطح را به خوبی در بر نمیگیرد؛ در نتیجه تأثیر کمتری بر پارازیتها خواهد داشت. این دستگاهها غیر از قطرات بزرگی که ایجاد میکنند، سبب صرف وقت و انرژی بیشتری در هنگام کار میشوند. هرچند افشانههای سنتی موتوری این مشکل را ندارند، اما برای مصرف داخل ساختمان چندان مناسب نیستند چرا که محیط را بسیار خیس و مرطوب کرده و در صورت مصرف سوختهای فسیلی نیز، انتشار گاز اگزوز در محیطهای سرپوشیده مطلوب نخواهد بود.

مهپاشهای گرم
در این روش ضدعفونیکننده یا سم را گرم میکنند و آنها را به صورت بخار یا مه غلیظ قابل دید در میآورند. اندازه قطرات حدود ۱۰ میکرون است. مه پاشی گرم برای اعمال میزان زیادی از ضدعفونیکنندهها یا سموم ایدال است. این روش به علت گاز اگزوز ایجادشده از دستگاه برای محیطهای بستهای که در آن انسان یا حیوان وجود دارد مناسب نیست.

مه پاشهای سرد
این روش با تحت فشار قرار دادن محلول ضدعفونیکننده یا سم عمل میکند؛ به صورتی که محلول تحت فشار با برخورد به نازلهای مخصوص پودر شده و قطرات ریز (ذرات فرا ریز) به وجود میآیند. به علت اینکه این مهپاشها از نیروی برق استفاده میکنند مشکلات گاز اگزوز را نداشته و برای محیطهای بسته بسیار مناسباند.
جمعبندی
روشهایFogging ،Nebulization ،Fumigation که به ترتیب میتوان آنها را گازدهی، ریز پاشی و مهپاشی ترجمه کرد. روشهای فوق وجهی مشترک دارند، تمامی آنها در واقع سبب میشوند محلول را به صورت قطرات فرا ریز یا شکلی درآورد که تأثیر بهتری از حالت اولیه آن روی سطح مورد نظر داشته باشد. چنین به نظر میرسد که در حال حاضر در ایران مخصوصاً در صنایع دامپزشکی اصطلاح مهپاشی دستگاههای رطوبت ساز را به ذهن متبادر میکند.اما چرا دستگاههایی با این مشخصات کاربرد واقعی اعمال مواد ضدعفونیکننده را پیدا نمیکنند تا تأثیر بهتری در بهره وری گله ایجاد کنند؟
جواب به این سوال را میتوانیم به عدم اطلاعرسانی تولیدکنندههای دستگاههای مهپاش یا تولیدکنندههای ضدعفونیکنندهها در ارائه روشهای سازگار با دستگاههای مهپاش بومی یا رطوبتساز دانست.